Stary Testament

     Jak wiadomo, Pismo Święte składa się z dwóch zbiorów Ksiąg: Starego i Nowego Testamentu. Stary Testament, napisany przed nadejściem Chrystusa, stanowi zbiór 46 Ksiąg o różnym charakterze. Wyliczymy je tutaj, łącząc w grupy, które pozwolą nam przynajmniej w sposób ogólny rozróżnić charakter Ksiąg.
     Na pierwszym miejscu tzw. Pięcioksiąg, w skład którego wchodzi Księga Rodzaju, Księga Wyjścia, Księga Kapłańska, Księga Liczb oraz Księga Powtórzonego Prawa. Na przedłużeniu Pięcioksięgu znajduje się Księga Jozuego, a dalej Księga Sędziów. Zwięzła Księga Rut stanowi poniekąd wstęp do dalszej grupy o charakterze historycznym, na którą składają się dwie Księgi Samuela oraz dwie Księgi Królewskie. Do tych Ksiąg należy zaliczyć również dwie Księgi Kronik, a także Księgę Ezdrasza i Księgę Nehemiasza, które odnoszą się już do późniejszego okresu dziejów Izraela, po niewoli babilońskiej.
     Księga Tobiasza, Księga Judyty oraz Księga Estery, jakkolwiek łączą się również z dziejami narodu wybranego, posiadają raczej charakter powieści alegorycznej i moralnej niż historii. Natomiast historyczny (kronikarski) charakter posiadają dwie Księgi Machabejskie.
     Tzw. Księgi dydaktyczne stanowią grupę odrębną, do której zalicza się dzieła o różnym charakterze. Należy więc tutaj i Księga Hioba, i Księga Psalmów, i Pieśń nad Pieśniami, a równocześnie dzieła o charakterze mądrościowo-wychowawczym: Księga Przysłów, Księga Koheleta (czyli Eklezjastesa), Księga Mądrości oraz Mądrość Syracha (czyli Eklezjastyk).
     Wreszcie ostatnią grupę Starego Testamentu stanowią Księgi prorockie. Odróżnia się czterech tzw. proroków większych: Izajasz, Jeremiasz, Ezechiel i Daniel. Do Księgi Jeremiasza dołączone są Lamentacje oraz Księga Barucha. Z kolei dwunastu tzw. proroków mniejszych: Ozeasz, Joel, Amos, Abdiasz, Jonasz, Micheasz, Nahum, Habakuk, Sofoniasz, Aggeusz, Zachariasz, Malachiasz.
     Z wyjątkiem pierwszych rozdziałów Księgi Rodzaju, które dotyczą początków świata i ludzkości, Księgi te, poczynając od powołania       „Najmiłościwszy Bóg, zmierzając troskliwie ku zbawieniu całego rodzaju ludzkiego i przygotowując je, szczególnym postanowieniem wybrał sobie naród, by mu powierzyć swe obietnice. Zawarłszy przymierze z Abrahamem (por. Rdz 15,18) i z narodem izraelskim za pośrednictwem Mojżesza (por. Wj 24,8), tak objawił się słowami i czynami ludowi nabytemu jako jedyny, prawdziwy i żywy Bóg, ażeby Izrael doświadczył, jakie są drogi Boże w stosunku do ludzi, i aby dzięki przemawianiu Boga przez usta Proroków z biegiem czasu coraz głębiej i jaśniej je rozumiał i coraz szerzej wśród narodów budził ich świadomość (por. Ps 21,28-29; 95,1-3; Iz 2,1-4; Jr 3,17). Plan zbawienia przez autorów świętych przepowiedziany, opisany i wyjaśniony, zawarty jest jako prawdziwe słowo Boże w Księgach Starego Testamentu; dlatego Księgi te przez Boga natchnione zachowują stałą wartość.
     W dalszym ciągu Konstytucja soborowa wskazuje na to, co było głównym celem ekonomii zbawienia w Starym Testamencie: „przygotować, proroczo zapowiedzieć (por. Łk 24,44; J 5,39; 1 P 1,10) i rozmaitymi obrazami typicznymi oznaczyć (por. 1 Kor 10,11) nadejście Chrystusa Odkupiciela wszystkich oraz królestwa mesjańskiego”.
      Równocześnie Księgi Starego Testamentu, stosownie do położenia rodzaju ludzkiego przed Chrystusem, „udostępniają wszystkim znajomość Boga i człowieka oraz sposobów działania Boga sprawiedliwego i miłosiernego w stosunku do ludzi. Jakkolwiek Księgi te zawierają także sprawy niedoskonałe i przemijające, pokazują jednak prawdziwą pedagogię Bożą”. Wyraża się w nich „żywy zmysł Boży”, „zbawienna mądrość co do życia człowieka”, wreszcie „przedziwny skarbiec modlitw, w którym […] utajona jest tajemnica naszego zbawienia”. I dlatego też Księgi Starego Testamentu powinny być ze czcią przyjmowane przez chrześcijan.
      Jeśli chodzi o wzajemny stosunek Starego i Nowego Testamentu, to Konstytucja soborowa tak go naświetla: „Bóg, sprawca natchnienia i autor Ksiąg obydwu Testamentów, mądrze postanowił, by Nowy Testament był ukryty w Starym, a Stary w Nowym znalazł wyjaśnienie [wedle słów św. Augustyna: in vetere Testamento novum latet, in novo vetus patet]. Bo choć Chrystus ustanowił Nowe Przymierze we krwi swojej (por. Łk 22,20; 1 Kor 11,25), wszakże Księgi Starego Testamentu, przyjęte w całości do nauki ewangelicznej, w Nowym Testamencie uzyskują i ujawniają swój pełny sens (por. Mt 5,17; Łk 24,27; Rz 16,25-26; 2 Kor 3,14-16) i nawzajem oświetlają i wyjaśniają Nowy Testament”.
     Jak widać, Sobór dostarcza nam dokładnej i jasnej nauki, która jest wystarczająca dla naszej katechezy. Nauki, która pozwala nam uczynić następny krok w naszych rozważaniach na temat znaczenia wiary. „Wierzyć po chrześcijańsku” — znaczy więc: czerpać w myśl tego, co powiedzieliśmy, światło Bożego Objawienia również z Ksiąg Starego Przymierza.