Wykaz chronologiczny Papieży (5)
Cencio Savelli, 1150-1227. Natychmiast po wyborze zażądał od Fryderyka II aby podjął wyprawę krzyżową uchwaloną przez IV Sobór Laterański w roku 1215, jedna wyprawa nie powiodła się. Honoriusz zatwierdził zakony franciszkanów, dominikanów i karmelitów.
Grzegorz IX (19.III.1227-22.VII)
Hugo z Segni, 1170-1241, bratanek Innocentego III, od 1206 biskup Ostii. Był silną osobowością i świadomym bojownikiem o prawa Kościoła. Łączyła go bliska przyjaźń ze św. Franciszkiem z Asyżu, którego kanonizował w dwa lata po śmierci, jak również św. Antoniego Padewskiego oraz św. Dominika. Ujednolicił prawo kościelne, które obowiązywało aż do 1918 roku. Wdał się w spór z cesarzem Fryderykiem II. W czasie jego pontyfikatu krzyżowcy opanowali Jerozolimę.
Celestyn IV (25.X-10.XI.1241)
Gaufrid Castiglione, bratanek Urbana III, wybrany pod presją konfliktu z cesarzem Fryderykiem II. Zmarł jednak już siedemnastego dnia po wyborze, jeszcze przed przyjęciem święceń biskupich.
Innocenty IV (25.VI.1243-7.XII.1245)
Sinibalda Fieschi, wybrany został po dwuletniej sedewakancji, zaakceptowany przez cesarza Fryderyka II, wkrótce usiłował zapewnić sobie nieazleżność. Na skutek konfliktu z cesarzem Innocenty udał się przez Genuę do Lyonu, skąd kierował Kościołem aż do śmierci Fryderyka. W r. 1244 zwołał XIII Sobór Powszechny w Lyonie (28.VI-17.VII) w sprawie cesarza Fryderyka II. W r. 1254 wydał list do legata Eudesa z Chateauroux, bpa Tusculum. Za jego pontyfikatu w r. 1244 krzyżowcy utracili Jerozolimę. Innocenty nakłonił króla Francji, Ludwika IX Świętego, do wyprawy krzyżowej (1248), która jednak zakończyła się niepowodzeniem.
Aleksander IV (12.XII.1254-25.V.1261)
Rainaldo hrabia Segni, od 1231 biskup Ostii, bratanek Grzegorza IX i krewny Innocentego III, Był papieżem bardzo niesamodzielnym i uległym, w skutek czego dużą część państwa kościelnego przejęli Hohenstaufowie. Ze względu na ustawiczne starcia między rodami arystokratycznymi Rzymu przeważnie rezydował w Anagni i Viterbo, gdzie też umarł 25 maja 1261.
Urban IV (29.VIII.1261-2.X.1264)
Jacques Pantaleon z Troyes, od 1255 patriarcha Jerozolimy, rezydując początkowo w Viterbo, a potem w Orvieto, nigdy nie przebywał w Rzymie. Zwrócił się do Bizancjum o pomoc dla zagrożonego łacińskiego cesarstwa na Wschodzie. W tej sytuacji cesarz Bizancjum, Michał VIII, zaoferował papieżowi unię; uznał on prymat jurysdykcyjny papieża, opowiedział się za wyznaniem wiary Soboru Nicejskiego i zaakceptował siedem sakramentów. Na przyszłym soborze miano omówić sprawy jeszcze otwarte; wszystko wskazywało na to, że unia wreszcie się powiedzie ale 2 października 1264 w Perugii Urban zmarł. W zakresie wewnętrznokościelnym Urban wprowadził święto Bożego Ciała (1264); opracowanie liturgii tego święta powierzył Tomaszowi z Akwinu.
Klemens IV (5.II.1265-29.XI.1268)
Gnido Fulcodiego z Prowansji, duchownym został dopiero po śmierci żony, następnie w 1257 biskupem Le Puy, w 1259 arcybiskupem Narbonne, w 1261 kardynałem. Na papieża został wybrany 5 lutego 1265 w Perugii. Współpracował z Francją przeciwko Niemcom. Na dworze tego papieża przez dwa lata przebywał Tomasz z Akwinu. Klemens kanonizował Jadwigę, śląską. Po jego śmierci sedewakancja trwała trzy lata.
Bł. Grzegorz X (1.IX.1271-10.I.1276)
Teobalda Viscontiego, archidiakon Leodium, 1210-1276, w czasie wyboru znajdował się, Ziemi Świętej. Zwołał Sobór Powszechny, który miał obradował Lyonie w r. 1274. Przedmiotem obrad były: reforma Kościoła, unia ze Wschodem i pomoc dla Ziemi Świętej. Na soborze zawarto unię, która zakończyła istniejącą od 1054 r. schizmę, lecz była to unia nietrwała. Grzegorza w roku 1713 beatyfikował Klemens XI. Wspomnienie liturgiczne, 10 stycznia.
Bł. Innocenty V (21.I-22.VI.1276)
Piotr z Tarantasia, urodzony w Sabaudii, z zakonu dominikanów, nauczał w Uniwersytecie Paryskim i był prowincjałem zakonu we Francji. W 1222 został arcybiskupem Lyonu, a w rok później biskupem Ostii. Sławne były jego naukowe publikacje. Innocenty wiódł życie pobożne, zgodne z ówczesnymi surowymi obyczajami swego zakonu.
Hadrian V (11.VII-18.VIII.1276)
Ottobono Fieschi. Był bratankiem Innocentego IV i papieżem został już w bardzo podeszłym wieku. Znajdując się pod całkowitym wpływem Karola z Anjou, obłożył suspensą natychmiast po wyborze dekret o wyborze papieża Grzegorza X, po czym osiadł w Viterbo, gdzie już 18 sierpnia 1276 zmarł i tam został pochowany. Zmarł przed otrzymaniem święceń kapłańskich i biskupich i przed intronizacją.
Jan XXI (B.IX.1276-20.V.1277)
(Nie ma papieża o imieniu Jan XX: w katalogu papieży omyłkowo przed Janem XV umieszczono kolejnego papieża o tym samym imieniu. Kiedy pomyłkę zauważono, papieżom XI i XII wieku pozostawiono ich oznaczenie)
Piotr Juliani, biskup Tuskulum, 1210-1277. Był wybitnym teologiem i filozofem; od 1242 do 1252 studiował w Sienie medycynę. W roku 1273 został arcybiskupem Bragi i kardynałem. Obok filozoficznych zachowało się też sporo jego prac z zakresu medycyny. Za jego pontyfikatu zakończono pertraktacje w sprawie unii z Grekami. Zmarł w Viterbo na skutek zawalenia się pałacu.
Mikołaj III (25.IX.1277-22.VIII.1280)
Giovanni Gaetano Orsini, jego wyborowi sprzeciwiał się Karol z Anjou. Mikołaj III przeciwstawiał się Karolowi z Anjou, walcząc o wolność i niezależność Kościoła, co zresztą w końcu osiągnął. W dziedzinie wewnętrznokościelnej był protektorem zakonów franciszkanów i dominikanów. Papież ten polecił zbudować w Ogrody Watykańskie, poza tym odrestaurować Lateran i Bazylikę św. Piotra.
Marcin IV (22.II.1281-28.III.1285)
Simon de Brion z Angers, został wybrany 22 lutego 1281 podczas bardzo burzliwego konklawe w Viterbo. Od 1260 r. był wielkim strażnikiem pieczęci i kanclerzem króla francuskiego Ludwika IX. W 1261 został kardynałem i przez wiele lat był legatem papieskim na dworze francuskim. Przez cały pontyfikat pozostawał bezwolnym narzędziem w rękach francuskich królów. Marcin IV zrezygnował z planów zawarcia unii z Kościołem wschodnim, co więcej, w jesieni 1281 obłożył cesarza Michała VIII ekskomuniką jako protektora herezji i zwolennika schizmy. Marcin IV, który nigdy nie rezydował w Rzymie, lecz cały czas w Orvieto, zmarł w Perugii.
Honoriusz IV (2.IV.1285-3.IV.1287)
Giacomo Savelli, wnuk brata Honoriusza III, został wybrany na papieża 2 kwietnia 1285 w Perugii, Urodzony w 1210 w Rzymie od 1261 był kardynałem. Kiedy objął urząd papieża był niemal zupełnie sparaliżowany.
Mikołaj IV (22.II.1288-4.IV.1292)
Girolamo Masei z Ascoli, franciszkanin. W roku 1272 został mianowany prowincjałem zakonu w Dalmacji, później zaś legatem papieża w Bizancjum. W 1274 został generałem zakonu, w 1278 kardynałem, w 1281 biskupem Palestriny. Z natury był człowiekiem skromnym i ustępliwym. Podczas jego pontyfikatu chrześcijanie utracili swoje ostatnie placówki w Palestynie i Syrii. Mikołaja nazwano wielkim papieżem misyjnym: na jego polecenie zwłaszcza franciszkanie oddawali się pracy misyjnej w Albanii, Serbii, Bośni i Armenii. Franciszkanin Jall z Montecorrino dotarł z listami papieża aż do Chin.
Św. Celestyn V (S.VIII-13.XII.1294)
Pietro del Murrone, benedyktyn, żył jako eremita, tworząc wspólnotę pustelniczą, która później włączona została do zakonu benedyktynów. Miał już 80 lat, kiedy po dwuletniej sedewakancji, objął urząd papieża. Był człowiekiem nader pobożnym, ale nieudolnym w kierowaniu Kościołem. Trudności i niepowodzenia skłoniły papieża do ustąpienia z urzędu. Po konsultacji z kardynałami, którzy krok ten uznali za zgodny z prawem, wydał 10 grudnia 1294 bullę o swej abdykacji i 13 grudnia odczytał formułę zrzeczenia się urzędu. Celestyna osadzono w areszcie, gdzie przebywał aż do śmierci 19 maja 1296. W roku 1313 Klemens V kanonizował Celestyna. Wspomnienie liturgiczne 7 kwietnia, zniesione.
Bonifacy VIII (24.XII.1294-11.X.1303)
Benedykt Gaetani, ur. 1230 w Anagni, wcześnie wstąpił na służbę papieską. W 1281 został kardynałem-diakonem, w 1291 otrzymał święcenia kapłańskie i został kardynałem-prezbiterem. Swego poprzednika, Celestyna V, namówił do abdykacji, po czym 24 grudnia 1294 sam został wybrany na papieża. Jego pontyfikat stał się punktem zwrotnym w historii papiestwa. W bulli „Clericis laicos” nazwał świeckich wrogami kleru. W roku 1302 wydał bullę „Unam sanctam”, w której urząd papieża stawia ponad wszelką władzę świecką. (Doktryna o dwu władzach). Ogłosił rok 1300 Rokiem Jubileuszowym. W r. 1303 został przez opozycję uwięziony w Anagni, po trzech dniach uwolniony przez tłum powrócił do Rzymu.
Bł. Benedykt XI (22.X.1303-7.VII.1304)
Mikołaj Boccasini, ur. w 1240 w Treviso, 1296 generał zakonu dominikanów, od 1298 kardynał, a od 1300 kardynał-biskup Ostii, został 22 października 1303 przez kardynałów jednogłośnie wybrany na papieża. Lecz już na początku roku 1304 papież opuścił Rzym, ponieważ ród arystokratyczny Colonnów wywoływał niepokoje, i przeniósł się do Perugii, gdzie 7 lipca 1304, zaledwie po ośmiomiesięcznym okresie rządów zmarł. Benedykt usiłował zaleczyć rany, które Kościołowi zadał jego poprzednik Bonifacy VIII. W roku 1736 Benedykt XI został beatyfikowany.Wspomnienie liturgiczne 7 lipca, zniesione.
Klemens V (5.VI.1305-20.IV.1314)
Bertrand de Got, arcybiskup Bordeaux. Wybrany został przy poparciu Francji. Wybór ten miał dla Kościoła najpoważniejsze następstwa: tzw. niewolę awiniońską papieży i wielką zachodnią schizmę. Papież był niemal bezwolnym narzędziem w ręku króla francuskiego. Pod koniec czerwca, po przyjęciu wyboru, Klemens intronizował się w Lyonie. Pod naciskiem króla Francji w r. 1309 obrał za swą siedzibę Awinion; również jego sześciu następców pozostało w tym mieście. Dzięki kolejnym nominacjom kardynalskim Francuzi uzyskali wyraźną przewagę w kolegium kardynałów. Nacisk króla na papieża wystąpił także w związku z postulatem kasaty zakonu templariuszy, których majątek król francuski pragnął przejąć na własność. W październiku 1311 zebrał się w Vienne sobór, zwołany głównie w celu rozwiązania zakonu templariuszy. Na soborze tym podjęto też dyskuję na temat reformy Kościoła, choć w tej sprawie uchwalono tylko nieliczne dekrety.
Jan XXII (7.VIII.1316-4.XII.1334) [Mikołaj V, 1328-1330]
Jacques Duese, kardynał-biskup Ostii. Od 1300 działał jako biskup Frejus, w 1310 został biskupem Awinionu, a w 1312 kardynałem. Mimo podeszłego wieku był jednym z najwybitniejszych papieży okresu niewoli awiniońskiej. Jego postawę życiową cechowała prostota, był człowiekiem gruntownej wiedzy teologicznej i prawnej. Koronacja papieża odbyła się w Lyonie. Chociaż rezydował w Awinionie wielokrotnie wyrażał pragnienie powrotu do Rzymu. Na skutek sporów dynastycznych, pomiędzy Ludwikiem IV i księciem Fryderykiem z Austrii. Ludwik ogłosił papieża za zdetronizowanego i polecił wybrać jako antypapieża Mikołaja V, który wszakże po dwóch latach uznał zwierzchność Jana, aczkolwiek ten trzymał Mikołaja aż do śmierci w areszcie. Kanonizował Tomasza z Akwinu w 1323 r. i potępił w 1329 r. Mistrza Eckharta. Jego pontyfikat charakteryzował się poważnym nepotyzmem oraz symonią.
Pietro Rainalducci, franciszkanin, wybrany z inicjatywy Ludwika IV Bawarskiego, przez lud rzymski przeciwko Janowi XXII jako Mikołaj V. Ponieważ był człowiekiem mało znaczącym, Ludwik zaś był za słaby, żeby zdecydowanie przeciwstawić się Janowi, Mikołaj sprawował swój urząd jedynie przez dwa lata, dopóki 25 sierpnia 1330 nie uznał zwierzchności papieża w Awinionie. Zmarł 16 października 1333.
Benedykt XII (20.XII.1334-25.IV.1342)
Jacdues Fournier, ur. Ok. 1285, cysters, od 1326 biskup Mirepoix, a od 1327 kardynał. Jako teologiczny rzeczoznawca odegrał znaczną rolę za panowania swoich poprzedników. Wkrótce po swoim wyborze ogłosił zamiar powrotu z Awinionu do Rzymu, ale już w pierwszych miesiącach rządów zaczął budowę papieskiego pałacu w Awinionie, którego konstrukcja przypomina warownię. Również on jak i jego poprzednicy nie mógł się uwolnić spod wpływów króla francuskiego. Stąd spory z Niemcami. W zakresie wewnętrznokościelnym starał się dalej prowadzić reformę Kurii i Kościoła. Chciał odnowić zakony oraz uprościć podatki i daniny składane papiestwu. Benedykta zalicza się do grona papieży reformatorów, czemu sprzyjał także prosty i przekonujący sposób życia, jaki prowadził. Zmarł w Awinionie, gdzie też został pochowany.
Klemens VI (7.V.1342-6.XII.1352)
Pierre Roger de Beaufort, ur. w 1292, był jak jego poprzednik Benedykt XII Francuzem z Południa. Jako benedyktyn był opatem w Fecamp, potem biskupem w Arras, arcybiskupem w Sens, wreszcie w Rouen i od 1338 kardynałem. Na papieża wybrany został 7 maja 1342. Jako były doradca francuskich królów, we wszystkim ulegał życzeniom króla. Kuria w Awinionie przypominała wówczas bardziej dwór świecki niż urząd papieski. Dla celów reprezentacyjnych sprzedał sporą część papieskich dzieł sztuki. W 1350 polecił obchodzić uroczyście Rok Święty w Rzymie. Do kolegium powołał 25 kardynałów, spośród których tylko czterech nie było Francuzami; do kolegium kardynalskiego należało też czterech jego krewnych, a wśród nich późniejszy papież Grzegorz XI. Klemens zmarł w Awinionie.
Innocenty VI (18.XII.1352-12.IX.1362)
Etienne Aubert, jego francuski poprzednik mianował go kardynałem w 1342; później został kardynałem-biskupem Ostii. Zaraz po objęciu papieskiego urzędu zaczął reformować Kurię, Ale na owe reformatorskie zabiegi hamujący wpływ miał nepotyzm papieża. Z powodu niewoli awiniońskiej sytuacja papieża była wówczas bardzo skomplikowana. Nie mógł z powodu niepewnej sytuacji w państwie kościelnym urzeczywistnić planu uroczystego wjazdu do Rzymu. Ogłoszona wówczas w 1356 przez niemieckich książąt tzw. Złota Bulla ustalała, że wyboru króla dokonują elektorzy bez współudziału i akceptacji papieża. Innocenty zmarł w Awinionie.
Bł. Urban V (28.IX.1362-19.XII.1370)
Guillaume de Grimoard, ur. w 1309 r. w Langwedocji, od 1361 opat klasztoru Św. Wiktora w Marsylii, został wybrany na papieża 28 września 1362. Był człowiekiem dużej wiedzy i surowych obyczajów, i preferował prostotę obyczajów na dworze papieskim. Urban 30 kwietnia 1367 opuścił w końcu Awinion i 16 października wkroczył do Rzymu przy sprzeciwie dworu francuskiego. W Rzymie poczynił wielkie starania o renowację rzymskich kościołów, zwłaszcza kościoła na Lateranie i Bazyliki św. Piotra. Nie zdołał jednak przezwyciężyć trudności w samym państwie kościelnym i dlatego w jesieni 1370 wbrew prośbom św. Brygidy i św. Katarzyny z Sieny wróicił do Awinionu, zmarł zaledwie parę tygodni po powrocie. Wspomnienie liturgiczne zniesione
Grzegorz XI (30.XII.1370-26/27.III.1378)
Pierre Roger de Beaufort, ur. 1329 w Limoges, był bratankiem Klemensa VI, przezeń mianowanym kardynałem-diakonem. Na usilne prośby św. Brygidy szwedzkiej, a zwłaszcza św. Katarzyny z Sieny, w 1376 r. mimo silnego sprzeciwu króla francuskiego opuścił wraz z 13 kardynałami Awinion i uroczyście wkroczył do Rzymu. W styczniu 1377 zakończyło się też przenoszenie do Rzymu Kurii. Grzegorz XI był ostatnim papieżem francuskim.
Urban VI (8.IV.1378-15.X.1389)
Bartolomeo Prignano, arcybiskup Barii, z Neapolu. Wybrany pod presją spisku antyfrancuskiego. Kiedy po upływie pewnego czasu doszło do nieporozumień między papieżem a kardynałami francuskimi, którzy oświadczyli, że wybór papieża był nieważny: że odbył się on pod naciskiem tłumu. Za zgodą papieża kardynałowie ci opuścili Rzym i udali się do Anagni, dokąd uprzednio przeniesiono Kurię; tam kontynuowano obrady, ustalając, że papież albo musi być wybrany na nowo, albo złożyć urząd. Wreszcie 20 września 1378 wybrano jako antypapieża Klemensa VII. Ponieważ jednak nie wytoczono przeciwko Urbanowi żadnego postępowania sądowego, on zaś trwał przy legalności swego wyboru, doszło do schizmy. Trudno już z całą pewnością stwierdzić, który papież był prawowitym papieżem. W każdym Klemens VII udał się do Awinionu, gdzie utworzył nową Kurię, tzw. wielka schizma zachodnia stała się faktem. Niektóre kraje uznawały Urbana, inne Klemensa, a jeszcze inne były niezdecydowane. Urban ekskomunikował Klemensa i jego zwolenników, i odwrotnie, to samo uczynił Klemens w stosunku do Urbana i jego zwolenników.
[Klemens VII, 1378-1394]
Robert z Genewy, ur. 1342, biskup Cambrai od 1368 i od 1371 kardynał. Jego wybór zapoczątkował wielką schizmę zachodnią, która trwała 52 lata i miała aż siedmiu antypapieży. Klemens ponownie przeniósł swą rezydencję do Awinionu. Niektóre kraje opowiadały się za nim, inne za Urbanem VI. Obaj nie chcieli się zgodzić na przerwanie schizmy, choć domagano się tego usilnie ze wszystkich stron. Zmarł w Awinionie.
Bonifacy IX (2.XI.1389-1.X.1404)
Pietro Tomacelli z Neapolu, urodzony około 1350, został w roku 1385 kardynałem-prezbiterem. W czasie wielkiej schizmy zachodniej był już w tym czasie jeden papież Klemens VII, wybrany jako antypapież. Bonifacy IX został wybrany na papieża 2 listopada 1389 w Rzymie. Udało się przywrócić władzę papieską w Rzymie i w państwie kościelnym, ale nie udało się zakończyć schizmy. Z jego polecenia odrestaurowano w Rzymie Zamek św. Anioła, a także ufortyfikowano tereny wokół Watykanu i Kapitolu. Pontyfikat Bonifacego charakteryzował się zarówno bezgranicznym nepotyzmem, jak i brakiem gotowości do zlikwidowania schizmy. Pertraktacje w tej sprawie z następcą antypapieża Klemensa VII, Benedyktem XIII, Bonifacy odrzucił i nie przyjął również propozycji tego ostatniego, by spotkać się osobiście.
Innocenty VII (17.X.1404-6.XI.1406)
Cosma de Migliorati, ur. 1336 w Neapolu, arcybiskup Bolonii, od 1389 kardynał-prezbiter. Przed swoim wyborem musiał przyrzec, że będzie dążył do zjednoczenia Kościoła. Po wyborze odrzucił jednak propozycje zjednoczenia, które wysunął Benedykt XIII. Na skutek niepokojów w Rzymie papież zmuszony był uciec do Viterbo, a do Rzymu powrócił dopiero w roku 1406. Innocenty zasłużył się jako reorganizator rzymskiego uniwersytetu.
Grzegorz XII (30.XI.1406-4.VII.1415)
Angelo Correra z Wenecji, został wybrany wbrew prośbom Benedykta XIII aby nie wybierać nowego papieża co pozwoliłoby zakończyć schizmę. Po wyborze oświadczył, że jest gotowy ustąpić, jeśli Benedykt uczyni to samo i powiadomi o tym wszystkich władców świeckich. Jednak planowane spotkanie obu papieży nie doszło do skutku, co stało się przeszkodą w drodze do zjednoczenia. Kardynałowie z obu obozów uzgodnili w czerwcu 1408 zwołanie soboru powszechnego, który miał się zebrać w lutym 1409. Uzgodniono, że miejscem obrad soboru będzie Piza. Głównym zadaniem soboru była rozprawa z Grzegorzem XII i Benedyktem XIII. Obu papieży ponownie wezwano do stawienia się przed zgromadzeniem soborowym i 5 czerwca 1409 zdetronizowano jako notorycznych schizmatyków i heretyków. 26 czerwca 1409 wybrano nowego papieża Aleksandra V. Ponieważ obaj papieże nie zamierzali ustąpić, było więc w tym czasie aż trzech papieży. Dopiero na Soborze w Konstancji, 4 lipca 1418, Grzegorz zrezygnował z urzędu papieskiego. Zmarł 18 października 1417, w Recanati, jako kardynał-biskup Porto i legat papieski.
[Benedykt XIII, 1394-1423]
Pedro de Luna, Hiszpan, ur. 1328, od 1375 kardynał, był człowiekiem wykształconym i znawcą prawa. Na konklawe zobowiązał się, że będzie działał na rzecz zjednoczenia Kościoła i sam ustąpi, jeśli kardynałowie uznają to za konieczne dla przywrócenia jedności. Jednak po wyborze zmienił stanowisko. We Francji tzw. Sobór Paryski uzależnił rozwiązanie tej kwestii od abdykacji obu papieży, ale kiedy król francuski zażądał od Benedykta ustąpienia, ten odmówił. W tej sytuacji zwrócił się Benedykt z prośbą do zgromadzonych w Rzymie kardynałów, ci wraz ze zwolennikami Grzegorza domagali się zwołania Soboru Powszechnego w Pizie. Tenże sobór uznał w roku 1409 obu papieży za schizmatyków i heretyków, ponieważ wykroczyli przeciwko artykułowi wiary o jednym Kościele. Dlatego wybrano nowego papieża Aleksandra V. Odtąd funkcję papieża pełniło jednocześnie aż trzech papieży. Także Sobór w Konstancji uznał Benedykta 26 lipca 1417 za zdetronizowanego, jednak ten obstawał przy swym roszczeniu.
[Aleksander V, 1409-1410]
Piotr Philargi z Candii, franciszkanin, jeden z najznakomitszych uczonych swych czasów, od 1402 arcybiskup Mediolanu, od 1405 kardynał, na papieża został wybrany 26 czerwca 1409. Po jego wyborze jednocześnie było trzech papieży: Grzegorz XII, Benedykt XIII i Aleksander V. Wbrew postanowieniom Soboru w Pizie żaden z papieży nie zamierzał abdykować, wybrano więc trzeciego Aleksandra V. Większość chrześcijan opowiedziała się za Aleksandrem, lecz mimo to nie mógł rozpocząć reformy Kościoła. Aleksander zmarł 3 maja 1410 w Bolonii, gdzie od jesieni 1409 rezydował i gdzie też został pochowany.
[Jan XXIII, 1410-1415]
Baldassare Cossa, ur. ok. 1360 w Neapolu, był początkowo marynarzem i żołnierzem, w Rzymie, dokąd przybył za pontyfikatu Bonifacego IX, uzyskał godność kardynalską w 1402 r., w chwili jego wyboru na papieża rządziło już dwóch papieży: Benedykt XIII w Awinionie i Grzegorz XII w Rzymie. Na soborze w Konstancji w 1414 r. wniesiono wniosek o jego detronizację. Papież, którego tymczasem ujęto we Fryburgu i przewieziono do Radolfzell, złożył w tej sytuacji deklarację, że podporządkuje się soborowi i abdykował 29 maja 1415. Jan zmarł 22 grudnia 1419 we Florencji jako kardynał-biskup Tusculum.
[Marcin V 11.XI.1417-20.II.1431]
Oddo Colonna, ur. 1368 r. w Rzymie, wybrany został na papieża po dwuletniej sedewakancji i został powszechnie uznany, co zakończyło 40 letnią schizmę zachodnią. Wcześniej jako kardynał brał czynny udział w przygotowaniach do Soboru w Pizie; wraz z Janem XXIII przybył na Sobór w Konstancji i towarzyszył mu także podczas jego ucieczki. Wraz z wyborem na papieża przejął kierownictwo Soborem Konstancjańskim. Zamykając 22 kwietnia 1418 Sobór Konstancjański Marcin V wydał dekret o zakazie apelacji przeciwko papieżowi do soboru, co było równoznaczne z odrzuceniem uchwały Soboru w Konstancji o zwierzchnictwie soboru nad papieżem. Do Rzymu przybył dopiero po ponad dwu latach (1420). W sprawach wewnętrznokościelnych zabiegał reformę Kościoła. Historycy nazywają go „trzecim twórcą państwa kościelnego”.
Eugeniusz IV (3.III.1431-23.II.1447)
Gabriel Condulmer, bratanek Grzegorza XII, ur. ok. 1383 w Wenecji, wstąpił do zakonu augustianów, został w 1407 biskupem Sieny, a w 1408 kardynałem-prezbiterem. Był człowiekiem o wielkich zdolnościach i miał zaledwie 48 lat, kiedy objął urząd papieża. Już w dzień po wyborze zatwierdził, mianowanego przez poprzednika, Marcina V, przewodniczącego Soboru w Bazylei, który to sobór otwarty został w lipcu 1431. Ale już w listopadzie rozwiązał papież ów sobór i zwołał nowy sobór do Bolonii, gdzie miał się zebrać po 18 miesiącach. Do otwartego rozłamu z papieżem doszło w kwestii ponownego zjednoczenia z Kościołem Wschodu w r. 1437. Natomiast w Bazylei Sobór ogłosił 16 maja 1439, że papież podlega soborowi, że nie ma prawa ani rozwiązywać, ani przenosić soboru i że jest heretykiem sprzeciwiającym się tym prawdom, które stanowią katolicki depozyt wiary. Pod tym naporem papież zgodził się na ustępstwa. Eugeniusz IV przyczynił się do zawarcia unii z Grekami. Obciąża go natomiast jego chwiejne stanowisko wobec koncyliaryzmu.
[Feliks V, 1439-1449]
Amadeusz hrabia Sabaudii, został wybrany papieżem w trakcie sporów wokół koncyliaryzmu po uprzednim uznaniu przez sobór w Bazylei za zdetronizowanego Eugeniusza IV. Wpływ tego antypapieża był znikomy i malał coraz bardziej; w końcu wrócił on do Genewy. Ustąpił w 1449 po śmierci Eugeniusza IV w lutym 1447; w zamian za to otrzymał dożywotnią emeryturę i najwyższą rangę w kolegium kardynalskim. Zmarł w Genewie 7 listopada 1451. Był ostatnim antypapieżem w historii papiestwa.
Mikołaj V (6.III.1447-24/25.III.1455)
Tommaso Parentucelli, syn lekarza, ur. 1397, biskup Bolonii, działał w 1446 legat w Niemczech. Dopiero na krótko przed wyborem został mianowany kardynałem. Mikołaj był człowiekiem kompromisu: dążył do zawarcia pokoju z wszystkimi mocarstwami Europy. W 1448 zawarł z Fryderykiem III tzw. konkordat wiedeński. W r. 1449 udało mu się nakłonić antypapieża Feliksa V do ustąpienia; Sobór w Bazylei, uznał za papieża Mikołaja, po czym 25 kwietnia 1449 się rozwiązał. Tym samym zakończyła się schizma. W roku 1450 zorganizował obchody Roku Świętego. Na ostatnie lata życia papieża przypada utrata Konstantynopola, który w roku 1453 zdobyli Turcy. W Rzymie zapoczątkował tzw. złoty wiek nauki, utworzył Bibliotekę Watykańską, był autorem pomysłu renesansowej przebudowy Watykanu i Bazyliki św. Piotra, nie troszczył się o nepotów, lecz żył dla Kościoła. Zmarł 25 marca 1455 po ciężkiej i długiej chorobie.
Kalikst III (8.IV.1455-6.VIII.1458)
Alfonso de Borgia, ur. 1378 w Walencji, wcześniej był prawnikiem. Działając na zlecenie króla Aragonu Alfonsa V, nakłonił antypapieża Klemensa VIII do ustąpienia; w podzięce za to otrzymał arcybiskupstwo Walencji. W 1444 został kardynałem, a 8 kwietnia 1455 wybrano go na papieża. Dominującą ideą jego pontyfikatu była wyprawa krzyżowa w celu wyzwolenia Konstantynopola, chociaż miał pewne sukcesy, np. takie jak wyzwolenie Belgradu i wycofanie się Turków (22 lipca 1456), to jednak nie udało mu się nakłonić do współdziałania państw Europy, które miały rozbieżne interesy narodowe. W dniu śmierci papieża, 6 sierpnia 1458, doszło w Rzymie do powstania przeciwko jego nepotom. Niezależnie jednak od owego nepotyzmu kierował się Kalikst wielkim umiłowaniem Kościoła i starał się go ochronić przed grożącym najazdem tureckim.
Pius II (19.VIII.1458-14.VIII.1464)
Enea Silvio de Piccolomini, ur. w 1405 k. Sieny, sławny jako poeta, brał udział jako sekretarz kardynała Domenico Capranica w obradach Soboru w Bazylei i od 1439 na służbie u Feliksa V, którego Sobór Bazylejski po detronizacji Eugeniusza IV wybrał na antypapieża. Od 1442 działał na rzecz uznania Eugeniusza. W 1445 przyjął święcenia kapłańskie. W 1447 został biskupem Triestu, w 1449 ponadto Sieny, w 1456 zaś kardynałem. Po przyjęciu święceń kapłańskich porzucił dawny styl życia, prezentując się jako kapłan i biskup. Wybrany papieżem 19 sierpnia 1458 po bardzo burzliwym konklawe. W jego programie zawarta jest deklaracja o walce przeciw Turkom i o reformie Kościoła, co uważał za swoje główne zadanie. Pius II w r. 1460 potępił koncyliaryzm. Znaczące były starania papieża o reformę; zamierzał odnowić Kościół i Kurię, jednak sam uległ nepotyzmowi, mianując licznych krewnych kardynałami. Zmarł w Ankonie, ale pochowano go w Rzymie.
Paweł II (30.VIII.1464-26.VII.1471)
Pietra Barbo, ur. w 1418 w Wenecji, bratanek Eugeniusza IV, już w wieku 22 lat był kardynałem-diakonem. Przed wyborem zmuszony był podpisać deklarację w której zobowiązał się do dalszego prowadzenia wojny z Turkami, zwołania w ciągu trzech lat soboru i ograniczenia liczby kardynałów. Popadł w konflikt z humanistami, których Pius II ściągnął do Rzymu, po zamknięciu Akademii Rzymskiej. Z tej racji nazwali go „barbarzyńcą” oraz wrogiem sztuki i nauki. Nie przedsięwziął żadnych kroków w sprawie zwołania soboru, a jego apel o zorganizowanie wyprawy krzyżowej nie spotkał się z żadnym oddźwiękiem. Za jego pontyfikatu Turcy podbili Albanię i w 1470 zajęli Negroponte (Eubeę), ostatni punkt oporu Wenecji na Wschodzie. Nie rozpocząwszy reformy Kościoła zmarł 26 lipca 1471.
Sykstus IV (9.VIII.1472-12.VIII.1484)
Francesco delia Rovere, ur. w 1414 k. Sawony, franciszkanin, profesor studium zakonnego, minister generalny tego zakonu od 1464 i kardynał od 1467. Papieżem został 9 sierpnia 1471, jego nepotyzm i intrygi uwikłały papieża w spory z włoskimi władcami. Ogłosił rok 1475 Rokiem Świętym, w którym znowu wielu pielgrzymów nawiedziło Rzym; był propagatorem kultu Maryi i troszczył się o zakony żebracze. Przekształcił Rzym w stolicę renesansu, fundując m.in. Kaplicę Sykstyńską. Pozostawił swojemu następcy trudne do udźwignięcia dziedzictwo z powodu rozrzutnej polityki finansowej.
Innocenty VIII (29.VIII.1484-25.VII.1492)
Giovanni Battista Cibo, ur. w 1432 w Genui, w wieku 35 lat został biskupem Sawony, po pięciu latach biskupem Molfetty, a w 1473 kardynałem-prezbiterem. Jego wybór na papieża skażony był symonią, zwłaszcza że zawdzięczał ów wybór kardynatowi Giuliano della Rovere, bratankowi Sykstusa IV, który potem nadal miał decydujący wpływ na rządy papieża. W sprawie Turków postawa papieża była niekonsekwentna, nawiązał stosunki z Konstantynopolem.
Aleksander VI (11.VIII.1492-18.VIII.1503)
Rodrigo Borgia, ur. ok. 1430 w Walencji, był bratankiem Kaliksta III, który w 1455, w wieku 25 lat, mianował go kardynałem-diakonem i biskupem Walencji. Od 1456 był podkanclerzem Kościoła. Na papieża wybrano go 10 sierpnia 1492. Współcześni chwalili jego dyplomatyczną zręczność i ujmujący sposób bycia. Z powodu trybu życia, jaki prowadził, uważa się go za jedną z najbardziej niegodnych postaci w historii papiestwa. W latach od 1462 urodziło mu się kilkoro dzieci: najbardziej znane spośród nich to Cezar i Lukrecja; po wyborze zostały przez papieża odpowiednio zabezpieczone materialnie. Trybu życia Aleksander nie zmienił nawet wtedy, gdy w roku 1468 otrzymał święcenia kapłańskie. Jego polityczne znaczenie objawiło się w tym, że w sporze między Hiszpanią a Portugalią o nowo odkryte kolonie wytoczył respektowaną przez oba mocarstwa linię demarkacyjną, ustalającą prawa własności obu.
Pius III (22.IX-18.X.1503)
Francesco Todeschini Piccolomini, bratanek Piusa II, ur. w 1439 k. Sieny, został w 1460 arcybiskupem Sieny i kardynałem. Pius III był zdeklarowanym wrogiem symonii i jawnym przeciwnikiem Aleksandra VI. Miał dobrą wolę przeprowadzenia reformy Kościoła, zmarł po 26 dniach pontyfikatu.
Juliusz II (31.X.1503-21.II.1513)
Giuliano della Rovere, ur. w 1443, bratanek Sykstusa IV, franciszkanin, zdobył gruntowne wykształcenie i został przez wuja w roku 1471 wyniesiony do godności kardynalskiej. Juliusz, człowiek wielkiej siły ducha i ciała, był jednym z najpotężniejszych papieży renesansu, jednak bardziej jako mąż stanu niż kapłan. Za główne zadanie pontyfikatu uważał wzmocnienie potęgi państwa kościelnego; problemów wewnętrznokościelnych nie dostrzegał. Podczas jego pontyfikatu tworzyli: Bramante (plany nowej konstrukcji Bazyliki Piotrowej), Michał Anioł (plafon w Kaplicy Sykstyńskiej) i Rafael (freski w Watykanie). Nieporozumienia papieża z królem francuskim spowodowały inicjatywę zwołania soboru w który zwołał na 19 kwietnia 1512 w Rzymie. V Sobór Laterański był ostatnią papieską próbą przeprowadzenia reformy w Kościele przed reformacją. Juliusz II ogłosił w 1504 dekret o zakazie symonii podczas wyboru papieża W kwietniu 1506 położył kamień węgielny pod nową Bazylikę św. Piotra.