Cudowne lata. Muzyka, poezja. Malarstwo. Lata 70 i 80.

W roku bieżącym mija 20. rocznica odzyskania przez Polskę wolności. Muzeum Literatury pragnie włączyć się do jej uroczystych obchodów organizując wystawę „Cudowne lata. Muzyka, poezja. Malarstwo. Lata 70 i 80.” Na tamten trudny czas pragniemy spojrzeć jednocześnie poprzez pryzmat muzyki, poezji, malarstwa, ale też ujrzeć go okiem fotograficznego obiektywu. Na wystawę składa się około 100 dzieł sztuki z zakresu malarstwa, rzeźby, grafiki pochodzących z muzeów i zbiorów prywatnych całego kraju i tyle samo dokumentalnych zdjęć autorstwa wybitnych polskich fotografików.

Jak spojrzeć na tamten czas? Można opisywać banalność życia w PRL-u, kolejki, mleczne bary, kartki na żywność, groteskowe partyjne obrzędy. To wszystko prawda, ale w ten sposób zakłamuje obraz tamtych lat biorąc w nawias istniejące pod powierzchnią miałkiej codzienności okrucieństwo i grozę systemu. Z drugiej strony łatwo popaść w rocznicowy patos i martyrologiczny ton. Dlatego też na naszej wystawie staramy się pokazać jednocześnie te dwa wymiary PRL-owskiej rzeczywistości, a pod powierzchnią banalnych, codziennych zdarzeń dojrzeć ukrytą istotę systemu, twarz „potwora” z wiersza Zbigniew Herberta, o którego obecności, jak pisał poeta, zaświadczają jedynie jego ofiary.

Bohaterami naszej prezentacji uczyniliśmy anonimowych mieszkańców wsi i małych miasteczek, mężczyzn, kobiety, dzieci, hipizującą młodzież. To zwykli ludzie, których twarze, ujęte na fotografiach i dziełach sztuki , odnajdziemy na wystawie uchwycone w różnych sytuacjach, na podmiejskich zabawach, niedzielnych spacerach, pielgrzymkach, alkoholowych biesiadach, ale też zatrzymane w momentowym kadrze milicyjnej kamery, w chmurze gazów łzawiących, w walczącym z ZOMO i wojskiem tłumie. To właśnie oni w 1980 roku powstali z kolan i upomnieli się o swoją godność i to oni przede wszystkim stworzyli „Solidarność”. To pokolenie waszych rodziców, którego nie zrozumiecie, jeśli nie zrozumiecie czasu w jakim pokoleniu temu przyszło żyć.

Nawet w obrębie szarej rzeczywistości PRL –u, istniało nadal wielkie pragnienie braterstwa i solidarności, pragnienie zachowania wbrew wszystkiemu ludzkiej godności. Wasi rodzice byli wówczas młodzi tak, jak wy teraz. Dlatego całość prezentacji scala mocna, rockowa i bluesowa muzyka lat 70. i 80, która dla ówczesnego pokolenia stanowiła swoistą enklawę nadziei i wolności. Wsłuchajcie się w te muzykę i poczujcie smak tamtych „cudownych”„ lat.

Wystawa „Cudowne lata. Muzyka, poezja, malarstwo. Lata 70. I 80.” Muzeum Literatury w Warszawie, 14 maja-20 września 2009