Przekazuję wam Królestwo
Powiedziałem w poprzedniej katechezie, iż całe posłannictwo Jezusa z Nazaretu, Jego nauczanie, znaki, które czynił, aż po ten największy: zmartwychwstanie („znak Jonasza proroka”), były skierowane do tego, aby „gromadzić” ludzi. To „zgromadzenie” nowego Ludu Boga stanowi pierwszy zarys Kościoła, w którym z woli i ustanowienia Chrystusa ma trwać w dziejach człowieka królestwo Boże zapoczątkowane w Jego przyjściu i Jego posłannictwie mesjańskim. Jezus z Nazaretu nie tylko głosił Ewangelię wszystkim, którzy szli za Nim, ażeby Go słuchać, ale równocześnie powoływał niektórych w sposób szczególny, aby szli za Nim i otrzymali od Niego przygotowanie do pełnienia czekającej ich misji. Tak na przykład czytamy o powołaniu Filipa (por. J 1,43), czy Szymona (por. Łk 5,10), ale także o powołaniu Lewiego, celnika — również do niego Chrystus zwróci się ze swoim „Pójdź za Mną!” (Łk 5,27).
Szczególnego znaczenia nabiera fakt, iż Chrystus spośród swych uczniów wybrał Dwunastu, a wybór ten posiadał zarazem charakter „ustanowienia”. Ewangelia Marka używa wyrażenia „uczynił” (por. 3,14), (greckie epóiesen), który to wyraz oddaje w tekście Septuaginty także i dzieło stworzenia; na jego określenie pierwotny tekst hebrajski używa słowa bará, które nie ma swego ścisłego odpowiednika w grece: bará mówi o tym, co tylko Bóg sam „czyni”, stwarzając z niczego. W każdym razie również i wyrażenie greckie epóiesen jest wystarczająco wymowne w stosunku do Dwunastu. Mówi o ich ustanowieniu jako czymś „ontycznym”, a nie tylko „funkcjonalnym”. Funkcje — zadania, jakie otrzymują, są konsekwencją tego, kim się stali w mocy Chrystusowego ustanowienia (ustanowił = uczynił).
Znamienny jest również sposób, w jaki Chrystus dokonał wyboru Dwunastu. „Jezus wyszedł na górę, aby się modlić, i całą noc spędził na modlitwie do Boga. Z nastaniem dnia przywołał swoich uczniów i wybrał spośród nich dwunastu, których też nazwał apostołami” (Łk 6,12-13). Następują imiona wybranych: Szymon, któremu Jezus nadaje imię Piotr, Jakub, syn Zebedeusza, Jan, brat Jakuba (których przydomek Boanerges, to znaczy „synowie gromu”, znajduje się tylko u Marka 3,17). Dalej: Andrzej (który jest bratem Szymona Piotra i w zapisie Łukaszowym 6,14 idzie przed Jakubem i Janem), Filip, Bartłomiej, Mateusz, Tomasz, Jakub, syn Alfeusza, Tadeusz, Szymon Gorliwy oraz Judasz Iskariota, „który stał się zdrajcą” (por. Łk 6,16). Zapisy u synoptyków i w Dziejach Apostolskich pokrywają się z sobą pomimo drobnych odmienności.
Chrystus sam powie o tym powołaniu Dwunastu: „Nie wyście Mnie wybrali, ale Ja was wybrałem” (J 15,16), z kolei doda: „Gdybyście byli ze świata, świat by was kochał jako swoją własność. Ale ponieważ nie jesteście ze świata, bo Ja was wybrałem sobie ze świata, dlatego was świat nienawidzi” (J 15,19).
Jezus więc „ustanowił Dwunastu, aby Mu towarzyszyli, by mógł wysyłać ich na głoszenie nauki, i by mieli władzę wypędzać złe duchy” (Mk 3,14-15). Zostali zatem wybrani i „ustanowieni” dla określonego posłannictwa. Zostali posłani (apóstoloi). U Jana czytamy: „Nie wyście Mnie wybrali, ale Ja was wybrałem i przeznaczyłem was na to, abyście szli i owoc przynosili i by owoc wasz trwał” (J 15,16). Ten „owoc” jest gdzie indziej porównany do „połowu”, gdy — po cudownym połowie ryb na jeziorze Genezaret — Jezus mówi do przejętego tym Piotra: „Nie bój się! Odtąd ludzi łowić będziesz” (por. Łk 5,10).
Posłannictwo Apostołów łączy Chrystus ze swoim własnym posłannictwem, gdy w modlitwie arcykapłańskiej podczas Ostatniej Wieczerzy mówi do Ojca: „Jak Ty Mnie posłałeś na świat, tak i Ja ich na świat posłałem” (J 17,18). W tym kontekście stają się zrozumiałe inne jeszcze słowa: „Dlatego i Ja przekazuję wam królestwo, jak Mnie przekazał je mój Ojciec” (Łk 22,29). Jezus nie tylko mówi do Apostołów: „Wam dana jest tajemnica królestwa Bożego” (Mk 4,11), „dana” w sposób poznawczy, ale „przekazuje” Apostołom to królestwo, które On sam zapoczątkował swoim mesjańskim posłannictwem na ziemi. To królestwo, które Synowi „przekazał” Ojciec, jest wypełnieniem obietnic danych jeszcze w Starym Przymierzu. Sama liczba dwunastu Apostołów odpowiada w słowach Chrystusa „dwunastu pokoleniom Izraela”: „Przy odrodzeniu, gdy Syn Człowieczy zasiądzie na swym tronie chwały, wy, którzy poszliście za Mną, zasiądziecie również na dwunastu tronach, sądząc dwanaście pokoleń Izraela” (Mt 19,28; por. również Łk 22,30). Apostołowie, „Dwunastu”, jako zaczątek nowego Izraela są równocześnie „umieszczeni” w eschatologicznej perspektywie powołania całego Ludu Bożego.
Zanim Chrystus, po zmartwychwstaniu, definitywnie roześle Apostołów na cały świat, ustanawiając Sakramenty: Chrztu (por. Mt 28,18-20), Eucharystii (por. Mk 14,22-24) oraz Pokuty i Pojednania (por. J 20,22-23), wiąże szafarstwo tych zbawczych znaków łaski z ich posługą. Zostają więc Apostołowie wyposażeni we władzę kapłańską i pasterską w Kościele.
O ustanowieniu sakramentalnej struktury Kościoła będzie mowa w następnej katechezie. Katecheza obecna wyjaśnia ustanowienie struktury ministerialnej związanej z Apostołami i z kolei z apostolską sukcesją w Kościele. Z punktu widzenia struktury ministerialnej Kościoła należy na koniec przypomnieć te słowa, którymi Chrystus określił szczególne ministerium Piotra: „Ja tobie powiadam: Ty jesteś Piotr [czyli Skała], i na tej Skale zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie” (Mt 16,18-19). Wszystkie te porównania oddają i wyobrażają to, czym jest w pojęciu Jezusa Kościół — królestwo Boże posiadające własną strukturę posług.
Sprawy ministerium, czyli zarazem ustroju hierarchicznego Kościoła, zostaną omówione bardziej szczegółowo w późniejszym cyklu katechez eklezjologicznych. W tym punkcie wypada tylko dodać znamienny szczegół związany z bolesnym doświadczeniem męki i śmierci krzyżowej Chrystusa. W momencie, w którym bliskie już było zaparcie się Piotra, w Getsemani, Jezus mówi do Apostoła: „ale Ja prosiłem za tobą, żeby nie ustała twoja wiara. Ty ze swej strony [nawróciwszy się] utwierdzaj twoich braci” (Łk 22,31-32). Później zaś — po zmartwychwstaniu, po trzykrotnym wyznaniu ze strony Piotra: „Panie, Ty wiesz, że Cię miłuję” — Chrystus potwierdza jego uniwersalne posłannictwo pasterskie: „Paś owce moje!” (por. J 21,15-17).
Tak przeto odnośne teksty ewangeliczne wyraźnie wskazują na to, że Chrystus, przekazując Apostołom „królestwo” i „posłannictwo”, jakie sam otrzymał od Ojca, stwarza równocześnie podstawową strukturę swego Kościoła, w którym to Boże królestwo poprzez kontynuowanie mesjańskiej misji Chrystusa ma się urzeczywistniać wśród wszystkich narodów ziemi pod kątem eschatologicznego wypełnienia odwiecznych Bożych obietnic. Ostatnie słowa, skierowane do Apostołów przed odejściem Chrystusa do Ojca, wyrażają ostatecznie rzeczywistość i wymiary tego ustanowienia: „Dana Mi jest wszelka władza w niebie i na ziemi. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” (Mt 28,18-20; por. Mk 16,15-18; Łk 24,47-48).
Szczególnego znaczenia nabiera fakt, iż Chrystus spośród swych uczniów wybrał Dwunastu, a wybór ten posiadał zarazem charakter „ustanowienia”. Ewangelia Marka używa wyrażenia „uczynił” (por. 3,14), (greckie epóiesen), który to wyraz oddaje w tekście Septuaginty także i dzieło stworzenia; na jego określenie pierwotny tekst hebrajski używa słowa bará, które nie ma swego ścisłego odpowiednika w grece: bará mówi o tym, co tylko Bóg sam „czyni”, stwarzając z niczego. W każdym razie również i wyrażenie greckie epóiesen jest wystarczająco wymowne w stosunku do Dwunastu. Mówi o ich ustanowieniu jako czymś „ontycznym”, a nie tylko „funkcjonalnym”. Funkcje — zadania, jakie otrzymują, są konsekwencją tego, kim się stali w mocy Chrystusowego ustanowienia (ustanowił = uczynił).
Znamienny jest również sposób, w jaki Chrystus dokonał wyboru Dwunastu. „Jezus wyszedł na górę, aby się modlić, i całą noc spędził na modlitwie do Boga. Z nastaniem dnia przywołał swoich uczniów i wybrał spośród nich dwunastu, których też nazwał apostołami” (Łk 6,12-13). Następują imiona wybranych: Szymon, któremu Jezus nadaje imię Piotr, Jakub, syn Zebedeusza, Jan, brat Jakuba (których przydomek Boanerges, to znaczy „synowie gromu”, znajduje się tylko u Marka 3,17). Dalej: Andrzej (który jest bratem Szymona Piotra i w zapisie Łukaszowym 6,14 idzie przed Jakubem i Janem), Filip, Bartłomiej, Mateusz, Tomasz, Jakub, syn Alfeusza, Tadeusz, Szymon Gorliwy oraz Judasz Iskariota, „który stał się zdrajcą” (por. Łk 6,16). Zapisy u synoptyków i w Dziejach Apostolskich pokrywają się z sobą pomimo drobnych odmienności.
Chrystus sam powie o tym powołaniu Dwunastu: „Nie wyście Mnie wybrali, ale Ja was wybrałem” (J 15,16), z kolei doda: „Gdybyście byli ze świata, świat by was kochał jako swoją własność. Ale ponieważ nie jesteście ze świata, bo Ja was wybrałem sobie ze świata, dlatego was świat nienawidzi” (J 15,19).
Jezus więc „ustanowił Dwunastu, aby Mu towarzyszyli, by mógł wysyłać ich na głoszenie nauki, i by mieli władzę wypędzać złe duchy” (Mk 3,14-15). Zostali zatem wybrani i „ustanowieni” dla określonego posłannictwa. Zostali posłani (apóstoloi). U Jana czytamy: „Nie wyście Mnie wybrali, ale Ja was wybrałem i przeznaczyłem was na to, abyście szli i owoc przynosili i by owoc wasz trwał” (J 15,16). Ten „owoc” jest gdzie indziej porównany do „połowu”, gdy — po cudownym połowie ryb na jeziorze Genezaret — Jezus mówi do przejętego tym Piotra: „Nie bój się! Odtąd ludzi łowić będziesz” (por. Łk 5,10).
Posłannictwo Apostołów łączy Chrystus ze swoim własnym posłannictwem, gdy w modlitwie arcykapłańskiej podczas Ostatniej Wieczerzy mówi do Ojca: „Jak Ty Mnie posłałeś na świat, tak i Ja ich na świat posłałem” (J 17,18). W tym kontekście stają się zrozumiałe inne jeszcze słowa: „Dlatego i Ja przekazuję wam królestwo, jak Mnie przekazał je mój Ojciec” (Łk 22,29). Jezus nie tylko mówi do Apostołów: „Wam dana jest tajemnica królestwa Bożego” (Mk 4,11), „dana” w sposób poznawczy, ale „przekazuje” Apostołom to królestwo, które On sam zapoczątkował swoim mesjańskim posłannictwem na ziemi. To królestwo, które Synowi „przekazał” Ojciec, jest wypełnieniem obietnic danych jeszcze w Starym Przymierzu. Sama liczba dwunastu Apostołów odpowiada w słowach Chrystusa „dwunastu pokoleniom Izraela”: „Przy odrodzeniu, gdy Syn Człowieczy zasiądzie na swym tronie chwały, wy, którzy poszliście za Mną, zasiądziecie również na dwunastu tronach, sądząc dwanaście pokoleń Izraela” (Mt 19,28; por. również Łk 22,30). Apostołowie, „Dwunastu”, jako zaczątek nowego Izraela są równocześnie „umieszczeni” w eschatologicznej perspektywie powołania całego Ludu Bożego.
Zanim Chrystus, po zmartwychwstaniu, definitywnie roześle Apostołów na cały świat, ustanawiając Sakramenty: Chrztu (por. Mt 28,18-20), Eucharystii (por. Mk 14,22-24) oraz Pokuty i Pojednania (por. J 20,22-23), wiąże szafarstwo tych zbawczych znaków łaski z ich posługą. Zostają więc Apostołowie wyposażeni we władzę kapłańską i pasterską w Kościele.
O ustanowieniu sakramentalnej struktury Kościoła będzie mowa w następnej katechezie. Katecheza obecna wyjaśnia ustanowienie struktury ministerialnej związanej z Apostołami i z kolei z apostolską sukcesją w Kościele. Z punktu widzenia struktury ministerialnej Kościoła należy na koniec przypomnieć te słowa, którymi Chrystus określił szczególne ministerium Piotra: „Ja tobie powiadam: Ty jesteś Piotr [czyli Skała], i na tej Skale zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie” (Mt 16,18-19). Wszystkie te porównania oddają i wyobrażają to, czym jest w pojęciu Jezusa Kościół — królestwo Boże posiadające własną strukturę posług.
Sprawy ministerium, czyli zarazem ustroju hierarchicznego Kościoła, zostaną omówione bardziej szczegółowo w późniejszym cyklu katechez eklezjologicznych. W tym punkcie wypada tylko dodać znamienny szczegół związany z bolesnym doświadczeniem męki i śmierci krzyżowej Chrystusa. W momencie, w którym bliskie już było zaparcie się Piotra, w Getsemani, Jezus mówi do Apostoła: „ale Ja prosiłem za tobą, żeby nie ustała twoja wiara. Ty ze swej strony [nawróciwszy się] utwierdzaj twoich braci” (Łk 22,31-32). Później zaś — po zmartwychwstaniu, po trzykrotnym wyznaniu ze strony Piotra: „Panie, Ty wiesz, że Cię miłuję” — Chrystus potwierdza jego uniwersalne posłannictwo pasterskie: „Paś owce moje!” (por. J 21,15-17).
Tak przeto odnośne teksty ewangeliczne wyraźnie wskazują na to, że Chrystus, przekazując Apostołom „królestwo” i „posłannictwo”, jakie sam otrzymał od Ojca, stwarza równocześnie podstawową strukturę swego Kościoła, w którym to Boże królestwo poprzez kontynuowanie mesjańskiej misji Chrystusa ma się urzeczywistniać wśród wszystkich narodów ziemi pod kątem eschatologicznego wypełnienia odwiecznych Bożych obietnic. Ostatnie słowa, skierowane do Apostołów przed odejściem Chrystusa do Ojca, wyrażają ostatecznie rzeczywistość i wymiary tego ustanowienia: „Dana Mi jest wszelka władza w niebie i na ziemi. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” (Mt 28,18-20; por. Mk 16,15-18; Łk 24,47-48).
Jan Paweł II
22.6.1988
22.6.1988
Czytelnia:
Jan Paweł II: